Bỗng nhiên vở kịch kinh điển hoá thành tiểu phẩm cảm tác
Ngay sau khi tập 8 chương trình “kịch cùng bolero 2018” được phát sóng, với tác phẩm “Lòng sông dậy sóng” thí sinh Trần Minh Tuấn vươn lên đầu bảng cuộc thi dành cho những đạo diễn sân khấu tài năng, Đạo diễn Lê Mẫn đã lên tiếng chính thức trên trang cá nhân về bản dựng vở kịch “Bước qua lời nguyền” từng được anh dàn dựng tốt nghiệp lớp đạo diễn sân khấu năm 2013 đã bị đánh cắp biến thành tác phẩm “Lòng sông dậy sóng” của đạo diễn Trần Minh Tuấn.
Đạo diễn Trần Minh Tuấn
Từ truyện ngắn “Mùa hoa cải bên sông” của nhà văn Nguyễn Quang Thiều, NSƯT Tạ Xuyên đã chuyển thể thành kịch bản sân khấu “Khát Vọng” và sau đó kịch bản “Khát Vọng” được NSND Trần Ngọc Giàu dàn dựng và đặt lại tên mới là vở diễn “Bước qua lời nguyền” công diễn năm 1995 đạt rất nhiều giải thưởng uy tín từ các hội diễn chuyên nghiệp và được đông đảo khán giả đón nhận, và sau đó có nhiều đạo diễn đã tìm đến kịch bản này để dàn dựng thành nhiều phiên bản từ kịch nói đến cải lương.
Năm 2011 Đạo diễn Lê Mẫn đã được sự đồng ý cùng hướng dẫn của NSƯT Tạ Xuyên và NSƯT Ca Lê Hồng để biên tập và đạo diễn vở kịch theo một cấu trúc mới hơn và thêm vào đó những nội dung tăng phần kịch tính, cũng như phù hợp hơn với phong cách dàn dựng của mình cho tác phẩm tốt nghiệp ngành đạo diễn sân khấu, suốt 2 năm đầu tư cho những ý tưởng và tìm những diễn viên phù hợp nhất cho kịch bản ngày 12/6/2013 vở kịch “Bước qua lời nguyền” tác giả NSƯT Tạ Xuyên, biên tập và đạo diễn Lê Mẫn đã tạo được ấn tượng với kết quả tốt nghiệp đạt điểm tuyệt đối 10/10.
Và đến năm 2018 bỗng nhiên kịch bản “Bước qua lời nguyền” tác giả NSƯT Tạ Xuyên chuyển thể từ truyện ngắn “Mùa hoa cải bên sông” của nhà văn Nguyễn Quang Thiều, biến thành một tiểu phẩm trên game show với tên “Lòng sông dậy sóng” Tác giả và Đạo diễn Trần Minh Tuấn.
Con đường biến hoá xoá tên biên kịch và đánh cắp bản dựng
Năm 2012 Trần Minh Tuấn là sinh viên ngành diễn viên của một trường đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp, chính giai đoạn này anh ta có thời gian tiếp xúc với những công tác đầu tiên trong việc dàn dựng vở kịch “Bước qua lời nguyền” Tác giả NSƯT Tạ Xuyên, biên tập và đạo diễn Lê Mẫn trong cùng trường.
Đến năm 2015 Trần Minh Tuấn bắt đầu học Đạo diễn Sân Khấu tại một trường khác và bắt tay vào dàn dựng trích đoạn của kịch bản “Bước qua lời nguyền” Tác giả NSƯT Tạ xuyên nhận được sự đánh giá cao từ các thầy cô chuyên môn, nhưng với tất cả từ thiết kế sân khấu, đến ý đồ dàn dựng sao chép từ bản dựng của đạo diễn Lê Mẫn đã từng công diễn vào năm 2013.
Và tiếp tục năm 2018 khi tham gia vào game show “Kịch cùng Bolero” sau 7 số phát sóng thí sinh Trần Minh Tuấn thể hiện khá mờ nhạt thì đến số thứ 8, anh ta đã vươn lên vị trí đầu bảng với vai trò tác giả và đạo diễn tác phẩm “Lòng sông dậy sóng” cảm tác từ tác phẩm “mùa hoa cải bên sông” của nhà văn Nguyễn Quang Thiều.
Những ý tưởng lớn gặp nhau?
Trước nghi án đánh cắp bản dựng, lần lại xem cả bản dựng “Bước qua lời nguyền” tác giả Tạ xuyên – biên tập và đạo diễn Lê Mẫn, và bản dựng “Lòng sông dậy sóng” tác giả và đạo diễn Trần Minh Tuấn, ta thấy được những “tư tưởng lớn bất ngờ gặp nhau”:
Ấn tượng đầu tiên là thiết kế sân khấu, cả 2 bản dựng trong cảnh này đều là tả thực 2/3 con thuyền trên sân khấu, theo quy ước mũi thuyền đang hướng vào đất liền.
Màu sắc phục trang ẩn dụ cho tính cách số phận cho từng tuyến nhân vật cũng khá giống nhau giữa 2 vỡ diễn.
Những tuyến đi của nhân vật và cách sắp xếp sự biến lại tương đồng nhau giữa hai bản dựng.
- Âm nhạc thì “Lòng sông dậy sống” có điểm mới để thích hợp với tiêu chí cuộc thi là nhân vật phải hát để nói lên nội tâm thay cho một số đoạn thoại, còn phần nhạc nền và âm nhạc tạo kịch tính cũng giống nhau đến bất ngờ.
- Điểm sáng của cách xữ lý đồng hiện trong “Lòng sông dậy sống” lại một lần nữa tương đồng với cảnh khai từ trong vỡ diễn “Bước qua lời nguyền” mà đạo diễn Lê Mẫn đã từng viết thêm vào kịch bản và xữ lý khá hiệu quả trong vở kịch vào năm 2013.
- Quả thật rằng những tư tưởng lớn đã gặp nhau cho một tác phẩm mà mức độ giống nhau về thủ pháp dàn dựng, cảnh trí, và ý đồ đạo diễn gần như tuyệt đối giữa khoảng thời gian ra mắt cách nhau đến tận 5 năm, thì khó mà tránh khỏi nghi án đánh cắp bản dựng của nhau.
Tiếng nói người trong cuộc lên tiếng:
Đạo diễn Lê Mẫn đã thẳng thắng chia sẽ, ngay sau khi bản dựng “Lòng Sông dậy sóng” của Đạo diễn Trần Minh Tuấn được phát sóng trên kênh Truyền hình Vĩnh Long, tôi đã liên lạc Nhà văn Nguyễn Quang Thiều vào 16:20ph ngày 28/8/2018 và nhận được phản hồi chính xác chưa từng nhận được sự xin phép sử dụng tác phẩm “Mùa hoa cải bên sông” trong chương trình này từ phía đạo diễn Trần Minh Tuấn, và Nhà văn ủng hộ tôi lên tiếng trước vấn nạn vi phạm bản quyền tác giả, tác phẩm đang diễn ra hiện nay.
Đạo diễn Lê Mẫn
Và tôi cảm thấy rằng trong một sân chơi dành cho những đạo diễn trẻ, tài năng thì chúng ta nên trung thực sáng tạo trên chính năng lực của mình và đi đôi với việc tôn trọng tác quyền của tác giả, để các tác giả luôn yên tâm sáng tác ra những tác phẩm hay và tự tin trao quyền cho nhiều đạo diễn trẻ thể hiện sự sáng tạo mà không lo âu về vấn nạn vi phạm tác quyền hay đạo nháy tác phẩm.