Theo quan niệm xưa hà bá là một vị thần có ngoại hình khá đáng sợ, khi đi đến một vùng đất mới nó đó những người dân sẽ truyền tai nhau một câu rằng :" Đất có thổ công, sông có Hà bá" để khi đi đến đó mà tránh không đi quá đà mà làm ảnh hưởng đến bản thân.
Qua câu nói này cũng biết rằng Hà bá thường sống ở những nơi có nước như sông hay biển và để bảo vệ vùng đất ở nơi đó. Tuy nhiên cũng có rất nhiều những truyền thuyết hay những lời truyền miệng cho rằng Hà bá hoàn toàn không đáng sợ như vậy.
Ngoại hình qua những câu truyện mà tái hiện lại rằng đó là một ông già, tay cầm phất trần và thường cưỡi lên lưng rùa để đi kiểm tra mỗi ngày. Nếu xem trong Tây Du Ký ta cũng có thể xác định được khi Tôn ngộ không bắt yêu quái cũng đã đến gọi Hà bá lên để hỏi.
Đối với trong dân gian của nước ta Hà Bá thường sẽ cai quản mỗi vùng đất nhất đinh, tức là mỗi vùng sông nước khác nhau sẽ có một loài Hà bá khác nhau cau quản và chế ngực. Khi mới đâu Thổ công còn mang vẻ nguy xâm lấn sông của Hà bá hay bên giao tranh đến cuối cùng sức cùng lực kiệt mới chia ra cai quản.
Hà bá truyền thuyết